Đau nhức xương khớp ở người trẻ là do đâu? Nên điều trị ra sao?

Đau nhức xương khớp ở người trẻ nhiều khả năng là hệ lụy của thói quen làm việc và vận động thiếu khoa học trong cuộc sống hiện đại nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo những căn bệnh xương khớp nguy hiểm. Bởi vậy, người trẻ không nên chủ quan mà cần sớm tới các cơ sở y tế thăm khám ngay khi triệu chứng đau nhức xuất hiện.

Hiện tượng đau nhức xương khớp ở người trẻ tuổi

Đau nhức xương khớp vốn là hiện tượng xảy ra phổ biến ở người lớn tuổi, tuy nhiên hiện nay đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Cũng giống như với người trung niên và cao tuổi, các cơn đau nhức xương ở người trẻ thường xuất hiện ở vùng vai gáy, vùng lưng, đầu gối và gót chân. Ở một vài trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy đau nhức toàn thân đi kèm với mệt mỏi và ăn ngủ kém, dẫn tới tình trạng ngại vận động và suy giảm hiệu suất làm việc.

Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học, ít vận động và tập luyện thể thao trong đời sống hiện đại là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới gia tăng tình trạng đau nhức xương ở người trẻ. Tuy nhiên, hiện tượng này cũng có thể xuất phát từ các nguyên nhân bệnh lý phức tạp khác. Vì vậy, khi nhận thấy các dấu hiệu đau mỏi bất thường, bệnh nhân nên sớm đi khám để xác định nguyên nhân chính xác, nhằm có hướng xử trí kịp thời và hợp lý.

Dấu hiệu đau nhức xương khớp ở người trẻ

Tình trạng đau nhức xương ở người trẻ thường biểu hiện qua một hoặc một vài triệu chứng điển hình sau đây:

• Đau mỏi khớp: tùy vào nguyên nhân gây gây bệnh và tình trạng bệnh mà mức độ đau ở mỗi trường hợp là rất khác nhau. Tuy nhiên, thông thường đau nhức sẽ thuyên giảm nếu người bệnh được nghỉ ngơi và trở nên nghiêm trọng hơn khi có các tác nhân kích thích như thời tiết lạnh, vận động nhiều.
• Cứng khớp: đây cũng là một dấu hiệu cảnh báo bệnh xương khớp rất điển hình. Các cơn co cứng khớp thường xuất hiện vào buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc khi người bệnh ngồi quá lâu ở một tư thế. Tình trạng cử động khó khăn do cứng khớp thường có thể khắc phục được sau khoảng 10-15 phút xoa bóp thư giãn khớp.
• Sưng, đỏ và nóng khớp: sưng đỏ và nóng khớp là các dấu hiệu cho thấy vùng khớp đau nhức đang bị viêm. Lúc này, chỉ một cử động hoặc va chạm nhẹ cũng có thể khiến bệnh nhân cảm thấy đau dữ dội.
• Tê buốt: cơn đau cũng có thể đi kèm cảm giác tê bì và buốt như kiến cắn tại vị trí các khớp, ảnh hưởng rất nhiều đến vận động và sinh hoạt của người bệnh.

Các triệu chứng đau nhức xương khớp xuất hiện thường xuyên sẽ khiến người bệnh cảm thấy vô cùng mệt mỏi, dẫn tới kém ăn và mất ngủ. Tình trạng này nếu kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới sinh hoạt và hiệu suất công việc mà còn có khả năng gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho người bệnh.

Nguyên nhân gây đau nhức xương ở người trẻ

Có thể chia các nguyên nhân gây nhức mỏi xương khớp ở người trẻ vào hai nhóm chính là nguyên nhân thông thường và nguyên nhân bệnh lý.

Nguyên nhân thông thường

Nhóm nguyên nhân thông thường chủ yếu liên quan tới lối sống, thói quen sinh hoạt và làm việc, bao gồm:

Ít vận động

Ít vận động khiến cho các khớp dần bị hư hao và mất đi độ linh hoạt cần thiết. Tình trạng này xảy ra phổ biến ở người trẻ hiện nay, từ học sinh, sinh viên nhân viên văn phòng…

Vận động quá mức

Vận động quá mức và sai phương pháp sẽ gây tổn thương cho hệ thống cơ – xương khớp. Những vận động viên trẻ và người làm các công việc nặng nhọc như công nhân, nông dân… là các đối tượng có nguy cơ cao phải đối mặt với tình trạng chấn thương và thoái hóa xương khớp sớm.

Di chứng chấn thương

Chấn thương gặp phải khi lao động hoặc tập luyện thể thao có thể để lại những di chứng lâu dài. Bệnh nhân sẽ phải đối mặt với các cơn đau buốt khó chịu mỗi khi thời tiết thay đổi hoặc khi mang vác nặng gây ảnh hưởng tới vị trí chấn thương.

Ngồi hoặc vận động sai tư thế

Thói quen ngồi cong lưng, lệch vai hay mang vác vật nặng sai tư thế kéo dài sẽ dẫn tới đau mỏi xương khớp và cong vẹo cột sống. Đây là nguyên nhân gây phổ biến gây đau nhức xương khớp ở người trẻ tuổi.

Béo phì dẫn đến đau nhức xương khớp ở người trẻ

Trọng lượng cơ thể vượt chuẩn sẽ làm gia tăng áp lực lên hệ thống xương khớp dẫn đến đau nhức xườn khớp. Nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng, cứ mỗi 0,45kg trọng lượng cơ thể tăng thêm, khớp gối sẽ phải chịu thêm áp lực tương ứng 1,5kg khi đi và 4,5 kg khi chạy.

Dị tật bẩm sinh

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng đau nhức xương khớp ở người dưới tuổi 30. Bởi xương khớp bị dị dạng bẩm sinh là một trong những nhân tố làm gia tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm.

Căng thẳng thường xuyên

Căng thẳng thường xuyên làm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, giảm tiết chất nhờn, đồng thời kích hoạt phản ứng viêm và căng cứng cơ khớp dẫn tới tình trạng nhức mỏi xương khớp và giảm khả năng vận động.

Đau tăng trưởng

Đau tăng trưởng là hiện tượng đau nhức xương khớp ở tuổi dậy thì với triệu chứng đau chân không rõ vị trí. Cơn đau xuất hiện về đêm, thường kéo dài trong khoảng vài ngày rồi hết hẳn, sau đó lại tái diễn. Đây là tình trạng dễ gặp phải trong giai đoạn xương khớp phát triển nhanh, hoàn toàn không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu trẻ bị đau kèm sốt hoặc đi khập khiễng thì cần đưa đi khám để loại trừ nguyên nhân bệnh lý.

Nguyên nhân bệnh lý

Bên cạnh các nguyên nhân liên quan tới thể chất, vận động và sinh hoạt, tình trạng đau nhức xương khớp ở người trẻ còn có thể xuất phát từ các bệnh xương khớp nguy hiểm sau:

Viêm khớp tự phát (JIA)

Viêm khớp tự phát là thuật ngữ được sử dụng để mô tả các trường hợp viêm khớp mạn tính ở trẻ vị thành niên mà không có nguyên nhân gây bệnh rõ ràng. Viêm khớp tự phát thường khởi đầu với các triệu chứng đau, nóng, sưng đỏ vùng khớp, đi kèm với sốt, phát ban, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân… Một vài trường hợp còn bị ảnh hưởng tới các cơ quan nội tạng như tim, gan, lá lách.

Viêm khớp dạng thấp (RA)

Bệnh biểu hiện với triệu chứng sưng đau ở nhiều khớp xương, đi kèm cứng khớp đốt bàn tay vào buổi sáng, thường kéo dài trên 1 giờ. Người bị viêm khớp dạng thấp sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong vận động và sinh hoạt. Nếu không được điều trị sớm có thể dẫn tới biến dạng khớp, làm mất khả năng lao động.

Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp biểu hiện với triệu chứng đau nhức âm ỉ, có xu hướng gia tăng khi thay đổi tư thế đột ngột hoặc mang vác nặng. Người trẻ bị dị dạng khớp xương bẩm sinh, mất cân bằng dinh dưỡng hoặc bị chấn thương là đối tượng dễ bị thoái hóa khớp nhanh hơn so với thông thường.

Bệnh gút

Bệnh gút là một trong những nguyên nhân điển hình gây ra viêm khớp. Bệnh lý này hiện nay cũng đang có xu hướng trẻ hóa, thường xuất hiện ở người trẻ trong độ tuổi ngoài 30 có thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu lành mạnh (chế độ ăn nhiều đạm, thường xuyên sử dụng rượu bia, lười vận động).

Loãng xương

Loãng xương là bệnh xương khớp gây đau nhức trong xương, làm xương yếu dần và dễ bị gãy. Người trẻ có nguy cơ cao bị loãng xương nếu mắc bệnh thận, bệnh nội tiết, viêm khớp dạng thấp hoặc sử dụng các loại thuốc làm mất xương như thuốc chống co giật, corticosteroid….

Lao xương

Đây là bệnh lý do vi trùng lao gây ra, có khả năng phá hủy toàn bộ khung nâng đỡ cơ thể. Vi trùng lao thường tấn công các khớp xương lớn, xốp và phải chịu đựng sức nặng nhiều, phổ biến nhất là khớp cột sống, khớp háng và khớp gối. Trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng lao, người bị suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch hoặc có tiếp xúc với nguồn lây bệnh là các đối tượng có nhiều nguy cơ mắc phải lao xương.

Nguyên nhân gây đau nhức xương khớp khó có thể được nhận diện nếu chỉ dựa trên các triệu chứng lâm sàng. Vì vậy, khi phát hiện các dấu hiệu của bệnh, người trẻ nên nhanh chóng tới các cơ sở y tế thăm khám để được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.

Đau nhức xương khớp ở người trẻ có nguy hiểm không?

Đau nhức xương ngày càng trở nên phổ biến trong đời sống hiện đại, nhưng tâm lý chủ quan lại khiến nhiều người trẻ dễ lơ là các dấu hiệu cảnh báo. Trong khi trên thực tế, họ vẫn có nguy cơ mắc phải các căn bệnh xương khớp mạn tính và sẽ phải gánh chịu những biến chứng nặng nề nếu không phát hiện và chữa trị bệnh kịp thời.

Đau nhức xương khớp ở người trẻ có nguy hiểm hay không và mức độ nguy hiểm ra sao phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân gây ra cơn đau. Đau xương do các nguyên nhân thông thường có thể khắc phục hiệu quả qua điều chỉnh dinh dưỡng và lối sống. Trong khi đó, tình trạng đau nhức do bệnh lý đòi hỏi các biện pháp điều trị chuyên sâu và thời gian hồi phục lâu dài hơn.

Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, đau xương khớp dù xuất phát từ bất cứ nguyên nhân nào cũng có thể gây ra những ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng cho người trẻ. Nguy hiểm nhất là suy giảm chức năng vận động và thậm chí là tàn phế.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh đau nhức xương khớp ở người trẻ

Có nhiều phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh xương khớp. Tùy vào mức độ đau nhức và tính chất phức tạp của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định chụp chiếu và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Chẩn đoán bệnh đau nhức xương khớp ở người trẻ

Chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ra đau khớp ở người trẻ là cơ sở để định hướng điều trị một cách hiệu quả. Các phương pháp chẩn đoán bệnh xương khớp đang được sử dụng rộng rãi hiện nay là:

• Kiểm tra chức năng vận động: bác sĩ sẽ quan sát kích thước cơ bắp và khả năng vận động của người bệnh thông qua các thao tác cần nắm, di chuyển, cúi gập người hay nâng đỡ vật nặng… Đồng thời thực hiện một vài động tác nắn, bóp, gõ tại vị trí khớp bị đau. Đây là bước thăm khám cơ bản nhất giúp đưa ra những nhận định ban đầu về tình trạng cơ xương khớp của người bệnh.
• Chụp X-quang: phim X-quang cung cấp hình ảnh của xương, đầu khớp, khe khớp lớn; giúp các bác sĩ nhận diện những bất thường về hình dạng và cấu trúc của khớp xương để xác định vấn đề xương khớp mà người bệnh đang gặp phải.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh giải phẫu cho phép thấy được mọi ngóc ngách của khớp, bao gồm cả sụn chêm, bao hoạt dịch và dây chằng. Từ đó giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán về vị trí và mức độ tổn thương của xương khớp với độ chính xác cao.
• Xét nghiệm dịch khớp: Kết quả xét nghiệm giúp phát hiện những thay đổi bất thường về đặc tính hoặc màu sắc của dịch khớp, từ đó xác định được vấn đề xương khớp bệnh nhân đang gặp phải. Đây là phương pháp chẩn đoán nhẹ nhàng, an toàn và cho kết quả nhanh chóng.
• Nội soi xương khớp: đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được thực hiện bằng cách sử dụng dụng cụ chuyên dụng có gắn camera nhỏ đưa vào vùng khớp bị đau nhức. Hình ảnh ghi lại được sẽ hiển thị rõ ràng và sắc nét trên màn hình tivi, giúp các bác sĩ khoanh vùng tổn thương và xác định mức độ tổn thương xương khớp với độ chính xác gần như tuyệt đối.

Điều trị đau nhức xương khớp ở người trẻ

Đau nhức xương khớp nếu không được điều trị kịp thời có thể tiến triển thành các bệnh lý mạn tính khó phục hồi. Bởi vậy, người trẻ không nên chủ quan mà cần tiến hành điều trị càng sớm càng tốt theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Các phương pháp điều trị bệnh xương khớp phổ biến nhất hiện nay là:

Điều trị đau nhức xương ở người trẻ bằng vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc mà chỉ thông qua các tác động vật lý lên cơ thể để đạt được mục tiêu phục hồi chức năng cho người bệnh. Các bài tập vật lý trị liệu được thiết kế phù hợp với từng bệnh lý và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Đây là phương pháp được đánh giá cao bởi khả năng làm tăng sức bền và độ vững chãi cho xương khớp, giúp ngăn ngừa nguy cơ cứng khớp và teo cơ hiệu quả.

Tập vật lý trị liệu kết hợp với liệu pháp châm cứu, bấm huyệt là giải pháp giúp gia tăng hiệu quả điều trị lên đáng kể. Các phương pháp này có thể được sử dụng độc lập hoặc duy trì song song với việc sử dụng thuốc nhằm giúp bệnh nhân đau nhức xương khớp phục hồi chức năng vận động nhanh chóng nhất.

Dùng thuốc Tây

Sử dụng thuốc Tây là biện pháp điều trị bệnh đau nhức xương khớp ở người trẻ phổ biến nhất hiện nay. Các loại thuốc thường xuyên được kê đơn bao gồm:

• Thuốc giảm đau (như Pregabalin, Tramadol…): thường được sử dụng trong trường hợp các cơn đau cấp tính tái phát, giúp đẩy lùi các triệu chứng đau nhức xương khớp nhanh chóng. Tuy nhiên cần lưu ý liều lượng để phòng tránh những ảnh hưởng sức khỏe không mong muốn như buồn nôn, xuất huyết dạ dày…
• Thuốc giãn cơ (như Mydocalm, Myonal, Coltramyl): phát huy hiệu quả nhanh và mạnh, giúp người bệnh cải thiện các triệu chứng co cơ, cứng cơ. Tuy nhiên nếu sử dụng thiếu thận trọng có thể gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm như hạ huyết áp, chậm nhịp tim…
• Thuốc Corticoid: loại thuốc này thường được chỉ định sử dụng cho các trường hợp đau nặng hoặc đau mạn tính. Thuốc sẽ được tiêm trực tiếp vào khớp để ngăn chặn các phản ứng đau và viêm nhiễm.

Phẫu thuật

Trong một vài trường hợp, khi xương khớp bị tổn thương nghiêm trọng, gây đau nhức dữ dội và hạn chế vận động, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật để điều trị dứt điểm các bệnh lý xương khớp nguy hiểm.

Tùy vào tình trạng bệnh, người trẻ có thể được tiến hành phẫu thuật nội soi hoặc cắt xương. Phẫu thuật thay khớp không được khuyến khích áp dụng cho các bệnh nhân ở độ tuổi thanh thiếu niên.

Với công nghệ y học tiên tiến hiện nay, quá trình phẫu thuật xương khớp được tiến hành hết sức nhẹ nhàng và nhanh chóng. Vì vậy nếu được chỉ định điều trị ngoại khoa, các bệnh nhân cũng không nên quá e ngại và lo lắng.

Đông y điều trị đau nhức xương khớp ở người trẻ

Bên cạnh việc sử dụng thuốc Tây, các bài thuốc Đông y cũng là một phương pháp điều trị đau nhức xương khớp rất hiệu quả. Ưu điểm nổi trội của điều trị bằng thuốc nam là tính an toàn, không gây tác dụng phụ. Một số bài thuốc trị đau nhức xương khớp nổi bật bệnh nhân nên tham khảo là:

• Bài thuốc hỗn hợp trong ống tre: nhồi vào trong ống tre lá lốt, ngải cứu và giấm rồi nướng lên. Sau đó, chắt lấy nước cốt và dùng xoa bóp khắp toàn thân sẽ thấy tình trạng đau nhức khớp xương giảm hẳn.
• Bài thuốc từ rễ trinh nữ: ngâm rễ trinh nữ phơi khô với rượu rồi dùng uống mỗi ngày để cải thiện triệu chứng.
• Bài thuốc từ mật ong và bột quế: trộn đều hỗn hợp mật ong, bột quế và 1 chút nước ấm, uống mỗi ngày 1 cốc sẽ hỗ trợ rất tốt cho việc điều trị bệnh xương khớp.

Phòng ngừa và kiểm soát đau nhức xương khớp ở người trẻ

Tình trạng đau nhức xương khớp nói riêng và các bệnh lý xương khớp nói chung có thể được phòng ngừa và kiểm soát tốt bằng điều chỉnh lối sống. Các biện pháp sau đây được khuyến cáo cho tất cả các đối tượng có dấu hiệu nhức mỏi xương khớp, bất kể ở độ tuổi nào:

• Xây dựng chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng, chú ý bổ sung các thực phẩm giàu canxi, vitamin C, D và E để giúp cho hệ xương luôn chắc khỏe.
• Hạn chế sử dụng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ uống có ga hoặc chứa chất kích thích để phòng ngừa nguy cơ béo phì và lão hóa xương khớp sớm.
• Cân bằng giữa học tập, làm việc với nghỉ ngơi, thư giãn. Hạn chế thức khuya, ngủ đủ giấc để cơ thể có thời gian phục hồi, tái tạo năng lượng đồng thời tránh được tình trạng căng thẳng thường xuyên gây ảnh hưởng xấu tới xương khớp.
• Xây dựng và duy trì thói quen tập luyện thể dục, thể thao đều đặn. Lựa chọn môn thể thao phù hợp với thể trạng và sức khỏe, đồng thời tập luyện với cường độ hợp lý (mỗi ngày không nên quá 1h) để bảo vệ sức khỏe xương khớp tốt nhất.
• Luyện tập các tư thế tốt cho xương khớp như ngồi thẳng, đứng thẳng, tránh đứng lâu, ngồi lâu, ngồi xổm. Cứ sau 45 phút học tập và làm việc, nên đứng dậy đi lại để giúp máu lưu thông và xương khớp được vận động.
• Hạn chế mang vác vật nặng, đồng thời chú ý các động tác nâng đỡ ở tư thế chuẩn để hạn chế gây áp lực cho xương khớp.
• Khi tình trạng đau nhức xương khớp xuất hiện, trước tiên nên chườm ấm để cải thiện, tránh lạm dụng thuốc giảm đau gây hại cho sức khỏe, làm giảm cơ chế tự miễn và khả năng chịu đau của cơ thể.

Đau nhức xương khớp ở người trẻ là tình trạng không thể coi thường. Nếu không được điều trị kịp thời, các cơn đau cấp tính hoàn toàn có thể tiến triển thành mạn tính, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt và vận động của người bệnh. Người trẻ bởi vậy nên thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa, đồng thời chủ động đi khám ngay khi các dấu hiệu bất thường xuất hiện.

Xem thêm: 

• ĐAU LƯNG và hướng dẫn cách điều trị giúp CHẤM DỨT CƠN ĐAU từ chuyên gia YHCT
• Đau vai gáy – Căn bệnh ám ảnh và giải pháp điều trị hiệu quả không dùng thuốc