Huyệt Giáp Xa: Vị trí, Cách Xác Định và Phương Pháp Châm Cứu

Ngày đăng: 25/05/2023 Biên tập viên: Hải Yến

Huyệt Giáp Xa có công dụng hoạt lạc, sơ phong, đặc trị các triệu chứng liệt mặt, đau răng, viêm tuyến mang tai,…. Cách xác định huyệt, phương pháp bấm huyệt vị này để chữa bệnh sẽ được thông tin dưới bài viết này, mời bạn đọc theo dõi.

Huyệt Giáp Xa và những điều cần biết

Huyệt Giáp Xa là huyệt thứ 6 trong kinh vị, còn gọi với những cái tên khác như Khúc Nha, Cơ Quan hay Qủy Sàng. Huyệt vị này là một trong những huyệt đạo quan trọng của cơ thể.

Ý nghĩa tên gọi Giáp Xa: “Giáp” nghĩa là hai bên má, “Xa” ám chỉ xương hàm dưới tương tự những chiếc bánh xe (theo Trung Y Cương Mục). Huyệt vị này nằm ở hai bên má xương hàm dưới nên được gọi là Giáp Xa.

Huyệt Quỷ Sàng (Giáp Xa) cũng là một trong “Thập Tam Quỷ Huyệt”, chuyên trị bệnh tâm thần.

Vị trí và phương pháp xác định huyệt Giáp Xa
Vị trí và phương pháp xác định huyệt Giáp Xa

Vị trí và cách xác định huyệt Giáp Xa

Tương tự như tên gọi, Giáp Xa ở phía trước góc hàm và ở bờ dưới xương hàm dưới một khoát từ ngón tay giữa. Khi tác động lực vào chỗ trũng sẽ cảm thấy đau và tức.

Cách xác định rất đơn giản, bạn khép miệng và răng cắn chặt, phần nhô lên của cơ khi cắn chính là huyệt Giáp Xa.

Những cách tác động lên huyệt Khúc Nha

Như những huyệt đạo khác, huyệt Khúc Nha cũng có nhiều cách tác động, cụ thể:

  • Châm cứu: Xác định vị trí chính xác của huyệt và dùng kim châm vào. Thao tác này cần thực hiện với người có chuyên môn và tay nghề cao. Không nên tự ý thực hiện vì tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
  • Bấm, day huyệt: Đây là phương pháp tác động đơn giản và dễ thực hiện. Bệnh nhân có thể trực tiếp thực hiện bằng cách dùng tay bấm và day vào huyệt đạo
  • Chườm lạnh, nóng: Cách này khá đơn giản và có thể thực hiện tại nhà. Bệnh nhân cho đá vào khăn sạch hoặc làm ấm khăn, sau đó dùng khăn chườm lên vị trí của huyệt
  • Massage, xoa dầu gió: Bôi một lượng nhỏ dầu gió lên huyệt Giáp Xa và thực hiện các động tác massage đơn giản. Với cách này, bạn có thể thực hiện tại nhà hay bất kỳ đâu

Tác dụng của huyệt Giáp Xa đối với cơ thể

Theo Y học cổ truyền, Giáp Xa có công dụng hoạt lạc, sơ phong và đặc biệt có ích đối với răng khớp. Với những công dụng đó, huyệt vị nào được dùng để chữa các loại bệnh lý như:

Chữa đau răng nhờ bấm huyệt giáp xa

Đau răng là triệu chứng thường gặp ở mọi lứa tuổi. Theo Y học cổ truyền, nguyên nhân đau răng là do thận hư thấp nhiệt, cơ thể vị nhiệt dẫn đến răng lợi sưng đau, sâu răng, sưng mủ

Khi đau răng, bên cạnh việc sử dụng thuốc kháng sinh, người bệnh có thể day bấm huyệt Giáp Xa để cải thiện tình trạng. Khi day bấm huyệt, bạn sẽ giảm nhanh các triệu chứng đau buốt, khó chịu.

Trị đau răng với cách bấm huyệt giáp xa
Trị đau răng với cách bấm huyệt giáp xa

Điều trị liệt mặt

Theo Y học cổ truyền, liệt mặt (liệt ở dây thần kinh số 7) còn được gọi là phong điếu tuyến, khẩu nhãn oa tà, diêu nan. Đây là tình trạng xảy ra khi dây thần kinh bị tổn thương khiến các cơn mặt mất khả năng hoạt động, gây cứng cơ mặt. Tình trạng này có thể xảy ra ở hai bên khuôn mặt

Một số triệu chứng người bệnh sẽ gặp khi bị liệt mặt:

  • Miệng méo xệch xuống
  • Cơ mặt yếu và chảy xệ
  • Thay đổi vị giác
  • Ăn nói khó khăn và chảy dãi thường xuyên
  • Thường bị ù tai, cảm giác đau nhói ở tai và chỉ nghe rõ một bên tai

Nguyên nhân khiến bệnh nhân bị liệt mặt không chỉ bắt nguồn từ dây thần kinh bị tổn thương mà một số nguyên nhân khác cũng gây ra tình trạng như chấn thương hoặc thiếu oxy ở não, trúng gió,…

Liệt mặt có thể chữa khỏi với nhiều cách như cấy chỉ chữa liệt dây thần kinh số 7, bấm huyệt chữa liệt dây thần kinh số 7, uống thuốc đông y, châm cứu và kết hợp với trị liệu

Một trong những huyệt vị đóng vai trò chủ đạo trong việc điều trị tình trạng liệt mặt là huyệt Giáp Xa. Việc tác động lực lên các nhóm cơ ở huyệt vị này đúng cách sẽ giúp cải thiện và phục hồi nhanh chóng cơ mặt.

Chữa viêm tuyến mang tai

Viêm tuyến mang tai là căn bệnh có tiềm ẩn nhiều nguy hiểm khôn lường. Có thể xảy ra ở mọi đối tượng, lứa tuổi. Khi mắc bệnh, tuyến nước bọt ở mang tai sẽ sưng tấy và có cảm giác đau nhức. Người bệnh khi ăn uống, nói chuyện sẽ cảm thấy rất đau và khó chịu. Ở một số trường hợp, bệnh nhân có thể nổi hạch và sốt cao.

Bên cạnh việc sử dụng thuốc kháng sinh, bệnh nhân có thể tham khảo cách chữa bệnh theo phương pháp y học cổ truyền như day bấm, châm cứu huyệt

Theo nhiều nghiên cứu, Giáp Xa có tác dụng chữa viêm tuyến ở mang tai. Khi tác động lên huyệt đúng cách, huyệt sẽ giúp cải thiện nhanh các cơn đau nhức, sưng tấy.

Ngoài công dụng trên, huyệt Quỷ Sàng cũng chuyên chữa cơ nhai co rút.

Viêm khớp hàm dưới

Viêm khớp hàm dưới là một dạng của tình trạng viêm khớp thái dương hàm. Tuy nhiên, bệnh chỉ có ảnh hưởng ở phạm vi hàm dưới. Tình trạng này khiến bệnh nhân cảm thấy đau nhức khi há miệng. Đồng thời, nó khiến loạn năng ở cơ hàm dưới, làm bệnh nhân không há to miệng được

Y học cổ truyền đã chứng minh, tác động lực lên huyệt Giáp Xa đúng cách sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng bệnh này mà không cần dùng thuốc, tránh được một số tác dụng phụ từ thuốc.

Hướng dẫn châm cứu huyệt
Hướng dẫn châm cứu huyệt

Cách châm cứu huyệt Giáp xa

Như đã đề cập, khi tác động huyệt giáp Quỷ Sàng đúng cách, nó giúp cải thiện nhiều loại bệnh lý. Dưới đây là cách châm cứu, day bấm huyệt chuẩn xác cho từng loại bệnh.

Cách bấm huyệt, châm cứu huyệt chữa liệt mặt

Hướng dẫn bấm huyệt:

  • Bệnh nhân ngồi trước gương (kính) và xác định đúng vị trí các huyệt đạo
  • Dùng ngón cái làm trụ, dùng các ngón còn lại lần lượt bấm vào các huyệt vị sau: huyệt Tình Minh, huyệt Ấn Đường, huyệt Ngư Yêu, huyệt Toản Trúc, huyệt Ty Trúc Không, huyệt Đồng Tử
  • Liêu, huyệt Nghinh Hương, huyệt Hạ Quan, huyệt Giáp Xa, huyệt Quyền Liêu, huyệt Địa Thương, huyệt Ế Phong, huyệt Phong Trì, huyệt Hạ Địa Thương, huyệt Giảo Cơ, huyệt Thừa Tương. Lần lượt bấm 25 lượt mỗi huyệt.
  • Lưu ý: Thao tác khi bấm huyệt cần nhẹ nhàng và chuẩn xác, tránh tác động lực quá mạnh gây tổn thương cho da

Cách bấm huyệt khác bạn có thể tham khảo:

  • Người bệnh ngồi trước gương (kính) và xác định đúng vị trí các huyệt đạo
  • Dùng ngón tay cái bấm vào: huyệt Giáp Xa, huyệt Nghinh Hương, huyệt Hạ Quan. Bấm mỗi huyệt 50 lần
  • Tiếp tục bấm 50 lần vào huyệt Địa Thương. Đối với trường hợp liệt cơ mặt nặng, bạn có thể day bấm huyệt vị này 100 lần
  • Cuối cùng dùng tay day vào cơ mặt bị liệt khoảng 50 lần, cho đến khi nào cảm thấy nặng thì ngừng lại

Bên cạnh bấm huyệt, bạn có thể thực hiện phương pháp châm cứu để trị liệt mặt. Cách này giúp kích thích và phục hồi các tổn thương ở dây thần kinh ngoại biên. Tuy nhiên, phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ yêu cầu các phác đồ điều trị khác nhau. Cụ thể như:

  • Liệt mặt do phong nhiệt: Các huyệt vị được châm tả: huyệt Toản Trúc và huyệt Ty Trúc Không châm xuyên đến huyệt Tình Minh. Sau đó, châm kim xuống đến huyệt Dương Bạch và huyệt Thùa
  • Khấp xuyên đến huyệt Ngư Yêu. Cuối cùng châm kim Nghênh Hương, Nhân Trung, Đồng Tử Liêu và Đại Thương đâm xuyên đến huyệt Quyền Liêu, Ế Phong, Hợp Cốc và Quỷ Sàng
  • Liệt mặt do phong hàn: Bác sĩ sẽ châm tả, ôn châm các huyệt vị như: huyệt Ty Trúc Không, huyệt Địa Thương, huyệt Nghênh Hướng, huyệt Toản Trúc xuyên huyệt Tình Minh, huyệt Nhân Trung xuyên huyệt Ế Phong, huyệt Giáp Xa, huyệt Thừa Thương, huyệt Hợp Cốc, huyệt Quyển Liêu. Cuối cùng là huyệt Thừa Khấp và Dương Bạch châm xuyên huyệt Ngư Yêu
  • Liệt mặt do huyết ứ: Các huyệt vị được châm tả: huyệt Ty Trúc Không và huyệt Toản Trúc châm xuyên huyệt Tình Minh. Huyệt Dương Bạch và huyệt Thừa Khấp châm xuyên đến huyệt Ngư Yêu. Huyệt Đồng Tử Liêu, huyệt Nghinh Hương, huyệt Địa Thương, huyệt Nhân Trung châm xuyên huyệt Quỷ Sàng, huyệt Túc Tam Lý, huyệt Thừa Tương, huyệt Quyền Liêu, huyệt Ế Phong, huyệt Hợp Cốc, huyệt Huyết Hải.
Giảm triệu chứng đau răng bằng huyệt Giáp Xa
Giảm triệu chứng đau răng bằng huyệt Giáp Xa

Tác động đúng cách huyệt Giáp Xa chữa triệu chứng đau răng

Theo Y học cổ truyền, nguyên nhân dẫn đến đau răng xuất phát từ phong nhiệt, sâu răng và hư hỏa. Để điều trị tình trạng này, cần khu phong thu nhật và tư âm bổ thận

Theo đó, bấm huyệt Quỷ Sàng sẽ giúp bạn cải thiện đau răng trong thời gian ngắn.

Phương pháp chữa bệnh này đã được chứng minh và được đánh giá khá cao về hiệu quả.

Hướng dẫn thực hiện:

  • Bệnh nhân ngồi trước gương (kính) và xác định đúng vị trí các huyệt đạo
  • Dùng ngón giữa bấm vào huyệt Giáp Xa, day đều 50 lần mỗi bên
  • Thực hiện liên tiếp 3 lần và nhiều lần trong ngày
  • Lưu ý: Nếu bị đau răng do phong nhiệt, khi bấm huyệt Quỷ Sàng có thể tác động lực mạnh hơn

Ngoài bấm huyệt, bạn có thể dùng phương pháp châm cứu để chữa đau răng:

  • Châm tả các huyệt vị sau: Giáp Xa (thông lạc hàm dưới), Thiên Ứng (tiêu sưng thanh nhiệt), Hợp Cốc (dương minh thanh nhiệt) và Hạ Quan (thông lạc hàm trên)
  • Đối với trường hợp chảy máu chân răng, bác sĩ sẽ châm thêm huyệt Giải Khê hoặc huyệt Nội Đình để thanh vị hỏa

Cách day bấm huyệt Quỷ Sàng chữa cơ nhai co rút

Hướng dẫn thực hiện:

  • Bệnh nhân ngồi trước gương (kính) và xác định đúng vị trí các huyệt đạo: Hạ Quan, Giáp Xa, Bì Chất Hạ, Hàm
  • Dùng tay bấm liên tục vào huyệt Hàm 75 lần trong 6 phút
  • Dùng móng tay cạo nhẹ huyệt Bì Chất Hạ trong 2 phút, cho đến khi cảm thấy nóng là được
  • Dùng tay ấn huyệt Khúc Nha, Hạ Quan 90 lần/ phút, thực hiện trong 3 phút
  • Cuối cùng dùng tay xoa nhẹ phần mặt bị cơ nhai co rút trong khoảng 3 phút
  • Kiên trì thực hiện liên tục mỗi ngày để thấy kết quả rõ rệt.
Chữa viêm khớp hàm dưới
Chữa viêm khớp hàm dưới

Bấm huyệt Giáp Xa trị viêm khớp hàm dưới

Hướng dẫn thực hiện:

  • Bệnh nhân ngồi trước gương (kính) và xác định đúng vị trí các huyệt đạo
  • Tiếp đó, người bệnh làm nóng các mô bên trong bằng cách xoa da nhẹ nhàng. Cách này giúp quá trình bấm huyệt diễn ra hiệu quả và thuận lợi hơn
  • Dùng tay vuốt nhẹ nhàng huyệt Khúc Nha theo chiều của cơ thái dương và cơ cắn
  • Tiếp tục dùng ngón giữa day bấm để tạo thành chuyển động xoay tròn
  • Phương pháp này giúp cải thiện nhanh các triệu chứng đau nhức và kích thích cảm giác ở dưới mô da
  • Thực hiện thao tác bấm huyệt đúng cách, bệnh sẽ khỏi sau 3 đến 5 ngày

Chữa khỏi viêm tuyến mang tai với cách bấm huyệt Giáp Xa

Hướng dẫn thực hiện:

  • Bệnh nhân ngồi trước gương (kính) và xác định đúng vị trí các huyệt đạo: Ngoại Quan, Giáp Xa, Hợp Cốc và Ế Phong
  • Dùng tay day bấm 50 lần lên các huyệt đạo trên
  • Lưu ý: Chỉ tác động lực vừa phải để kích thích dây thần kinh mô cơ

Bên cạnh day bấm huyệt, bạn có thể tham khảo cách châm cứu để chữa viêm tuyến mang tai:

  • Bệnh nhân nằm ngửa trên giường với tư thế thoải mái và tập trung tinh thần
  • Bác sĩ sau khi thăm khám tình trạng bệnh sẽ xác định huyệt đạo cần thực hiện
  • Các huyệt vị chính thường để chữa viêm tuyến mang tai gồm: Ế Phong, Giáp Xa và huyệt Hợp Cốc
    Có thể châm thêm huyệt Phong Trì nếu người bệnh có biểu hiện sốt cao
  • Bệnh nhân sưng và đau nhiều, có thể châm thêm huyệt Thương Dương và huyệt Thiếu Thương (khi châm các huyệt này sẽ bị chảy máu nên bệnh nhân không cần quá lo lắng về tình trạng này)
  • Đối với trường hợp sưng dịch hoàn toàn, các huyệt có thể châm thêm như: Hành Gian, Huyết Hải, Tam m Giao và huyệt Khúc Tuyền
  • Với việc phối hợp nhiều loại huyệt, bệnh nhân nên đến các trung tâm vật lý trị liệu hoặc các cơ sở y học cổ truyền để đảm bảo đạt kết quả cao trong quá trình chữa trị.
Lưu ý khi bấm huyệt
Lưu ý khi bấm huyệt

Một số lưu ý khi day bấm huyệt, châm cứu

Công dụng của huyệt Giáp Xa là điều trị các loại bệnh lý như: liệt mặt, viêm khớp hàm dưới, đau răng, viêm tuyến mang tai, cơ nhai co rút,… Tuy nhiên để quá trình điều trị đả kết quả cao, bạn cần lưu ý một số điều sau:

  • Trong thời châm bấm huyệt, bạn phải tuân theo những chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không đột ngột cắt ngang, bở dở liệu trình chữa trị. Điều này sẽ khiến tình trạng bệnh càng nghiêm trọng hơn và gây những biến chứng nguy hiểm
  • Nên chọn cơ sở điều trị uy tín, người có chuyên môn và tay nghề cao để thực hiện day bấm huyệt. Việc này sẽ giúp giảm tối đa các sự cố trong quá trình thực hiện, các tổn thương đến dây thần kinh. Đồng thời giúp bạn tránh khỏi ê ẩm toàn thân, các cơn đau nhức
  • Không nên tự ý châm cứu hay bấm huyệt tại nhà nếu bạn không nắm rõ các huyệt đạo cũng như chưa biết nguyên nhân gây bệnh
  • Đối với những trường hợp trị bệnh tại nhà, cần rửa tay sạch sẽ và cắt hết móng tay trước khi thực hiện. Khi thực hiện tránh dùng lực quá mạnh sẽ gây tổn thương cho da. Đồng thời, để tránh da bị trầy xước, bạn nên bôi dầu gió hoặc lấy chiếc khăn mỏng đặt lên huyệt vị để nâng cao hiệu quả khi thực hiện.
  • Nếu thấy bệnh tình không thuyên giảm sau khi châm cứu hoặc bấm huyệt, liên hệ ngay đến cơ sở y tế để kiểm tra
  • Nên tránh gió thổi trực tiếp vào mặt trong lúc thực hiện vì rất có thể sẽ dính gió độc, gây liệt mặt
  • Cần kết hợp với chế độ ăn uống khoa học, trong mỗi bữa cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, ăn nhiều hoa quả, rau xanh
  • Nên uống 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày
  • Không tiêu thụ rượu bia trong thời gian thực hiện châm cứu, bấm huyệt Giáp Xa để chữa bệnh
  • Luôn giữ tinh thần vui vẻ, thoải mái, không nên để nóng giận, stress quá độ
  • Kết hợp rèn luyện thể thao, tập luyện thể dục

Qua bài viết trên chắc hẳn bạn đọc đã nắm rõ huyệt Giáp Xa là gì, vị trí, tác dụng cũng như cách châm cứu, bấm huyệt này để chữa bệnh. Tuy nhiên, bạn đọc không nên tự ý thực hiện nếu không có chuyên môn cũng như kỹ năng cao về thủ thuật châm cứu, bấm huyệt.

Xem thêm:

Bình Luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Đặt lịch khám chữa bệnh