Huyệt Phong Phủ: Cách Xác Định Vị Trí Và Day Bấm – Châm Cứu

Huyệt Phong Phủ là huyệt thứ 16 của Đốc Mạch, một huyệt vị quan trọng trên cơ thể. Đông y xếp Phong Phủ vào nhóm huyệt vị chủ trị bệnh do mắc gió gây ra. Chi tiết về nguồn gốc, vị trí, tác dụng và cách bấm huyệt mang lại hiệu quả cao nhất cho sức khỏe sẽ được đề cập đến trong bài viết dưới đây, hãy cùng theo dõi. 

Thông tin tổng quan về huyệt Phong Phủ

Là huyệt đạo hội của mạch Đốc với mạch Dương Duy và kinh Bàng Quang, Phong Phủ nằm trong danh sách các huyệt vị dễ xác định vị trí nhất trên cơ thể. Thông tin chi tiết về huyệt Phong Phủ:

• Tên huyệt: Phong Phủ.
• Tên gọi khác: Huyệt Nhiệt Phủ, Quỷ Chẩm, Quỷ Huyệt, Qủy Lâm, Tào Khê, Thiệt Bản
• Xuất xứ: Thiên Bản Du – Linh Khu 2.
• Ý nghĩa: Sự kết hợp của Phong (những cơn gió lớn) với Phủ (ngôi nhà, nơi ở), tức có nghĩa là nơi gió tập trung vào.
• Đặc tính: Huyệt vị thứ 16 của kinh Bàng Quang, hội của mạch Đốc với mạch Dương Duy và kinh Bàng Quang. Nằm trong nhóm huyệt Tủy Khổng liên hệ với tủy xương (gồm 5 huyệt Phong Phủ, Trường Cường, Não Hộ, Á Môn, Ngân Giao).

Cách xác định vị trí chính xác của huyệt Nhiệt Phủ

Vị trí huyệt Nhiệt Phủ hay Phong Phủ nằm ở ngay sau gáy, phía trên đường chân tóc nên khá dễ xác định. Để có thể tác động chính xác vào vị trí huyệt mang lại hiệu quả tốt nhất, mọi người có thể tham khảo 3 cách dưới đây:

• Cách 1: Giữ thẳng đầu, tính từ tóc gãy lên trên một thốn, tại đây xác định hõm nằm giữa khe xương chẩm và đốt sống cổ đầu tiên chính là huyệt Phong Phủ.
• Cách 2: Ngửa cổ lên trên, sau đó dùng ngón tay dờ phần lõm giữa đáy hộp sọ với đốt sống cổ thứ nhất chính là vị trí của huyệt.
• Cách 3: Cúi đầu thấp xuống cho hai gân cơ thang nổi lên, phần lõm giữa hai gân cơ thang tại tiếp điểm tiếp xúc với đáy hộp sọ chính là vị trí của huyệt.

Giải Phẫu huyệt Nhiệt Phủ thì thấy dưới da chính là gân cơ thang, cơ bán gai, cơ thẳng sau đầu bé, cơ rối to hoặc màng chẩm, bên dưới là ống hành tủy. Vùng da huyệt bị chi phối bởi tiết đoạn thần kinh C3, thần kinh vận động do nhánh của dây thần kinh sọ não XI và dây thần kinh sống cổ trên.

Những tác dụng của huyệt Nhiệt Phủ với sức khỏe

Trong sách y thư Hoàng Đế nội kinh có ghi chép lại: “Phong vào cơ thể là nguồn gốc của nhiều bệnh lý. Khi tác động vào huyệt Phong Phủ sẽ giúp tán khí hàn, điều hòa âm dương, từ đó giúp làm thuyên giảm nhanh chóng các triệu chứng do gió gây ra”.

Đông y cũng khẳng định, bấm hay cứu huyệt Phong Phủ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, cụ thể:

• Tác dụng tại chỗ: Trị đau đầu, gáy bị căng cứng, khó cử động cổ.
• Theo kinh: Tác động huyệt đúng cách chủ trị tắc mũi, trĩ nặng, sa dạ con.
• Toàn thân: Trị các chứng bệnh do mắc phong gây ra như cảm mạo, đau khớp, đau thần kinh tọa. Ngoài ra, khi tác động lên huyệt vị này cũng có thể trị ù tai, cuồng nộ, lạnh người, tim đập nhanh.

Hướng dẫn cách bấm và cứu huyệt Phong Phủ

Huyệt Phong Phủ nằm ở vị trí khá dễ xác định nên sẽ không khó để tìm được huyệt vị này. Sau khi tìm thấy huyệt, mọi người cần áp dụng đúng kỹ thuật bấm và cứu huyệt để có hiệu quả cao nhất. Đây là kỹ thuật đòi hỏi có độ chính xác cao, đặc biệt là với kỹ thuật châm cứu. Vì vậy, mọi người không nên tự ý thực hiện mà nên đến các trung tâm Đông y để thầy thuốc bấm và cứu huyệt.

Cách tác xoa bóp, bấm huyệt

Các bước day và bấm huyệt vị này gồm có:

• Bước 1: Để người bệnh nằm hoặc ngồi ở tư thế phù hợp, thoải mái nhất.
• Bước 2: Xác định vị trí huyệt sau đó dùng ngón tay cái day 2 – 3 phút theo chiều kim đồng hồ và ấn với lực vừa phải để người bệnh cảm thấy thoải mái, không bị đau đớn.
• Bước 3: Thực hiện lặp lại vài lần, kết hợp với bấm các huyệt đạo trong bộ phối khác tùy theo bệnh lý điều trị để có hiệu quả tốt nhất. Mỗi ngày thực hiện bấm huyệt 2 lần, kết hợp với các bài tập xoa bóp vùng vai gáy khác.

Cách châm cứu

Ngoài ra, có thể tác động vào huyệt vị này bằng cách châm cứu. Sau khi xác định vị trí dùng kim châm chuyên dụng châm vào huyệt đúng huyệt thấy đắc khí. Tùy thuộc vào bệnh lý điều trị thầy thuốc sẽ chỉ định áp dụng châm cứu hay bấm huyệt.

Hướng dẫn phối huyệt Phong Phủ với các huyệt vị khác

Bên cạnh công dụng chủ trị phong xâm nhập cơ thể, Đông y còn phối Phong Phủ với nhiều huyệt vị khác để hỗ trợ điều trị bệnh.

• Phối huyệt Lao Cung, Thiên Dung, Phong Phủ trị họng đau, đờm nhiều (theo Thiên Kim Phương).
• Tác động cặp huyệt Yêu Du và Phong Phủ có tác dụng trị chân tê dại (theo Thiên Kim Phương, Tư Sinh Kinh).
• Phong Phủ phối với huyệt Côn Lôn có công dụng chủ trị cuồng, nói sảng hoặc bất tỉnh (Thiên Kim Phương).
• Khi phối huyệt Thừa Tương với Phong Phủ trị gáy đau cứng không cử động được (theo Tư Sinh Kinh).
• Theo tài liệu Châm Cứu Đại Thành, phối tổ hợp huyệt Nghênh Hương, huyệt Nhị Gian và Phong Phủ giúp trị chảy máu mũi.
• Phối các huyệt Kim Tân, huyệt Liêm Tuyền, Ngọc Dịch và Phong Phủ có thể trị lưỡi bị cứng do trúng gió (theo Châm Cứu Đại Thành).
• Tác động huyệt Hậu Khê, huyệt Thừa Tương và Phong Phủ trị cứng gáy (theo Y Học Cương Mục).
• Bấm các huyệt Bách Hội, huyệt Giáp Xa, Phong Phủ, huyệt Hậu Đỉnh, Thiếu Thương, huyệt Phong Trì và một số huyệt khác tùy theo mức độ bệnh giúp điều trị sưng đau họng hiệu quả (theo Trùng Lâu Ngọc Ngoạt).
• Phối huyệt Hợp Cốc, huyệt Phong Môn, Phong Trì, huyệt Liệt Khuyết, huyệt Phục Lưu với Phong Phủ giúp trị cảm phong hàn (theo Trung Quốc Châm Cứu Học Khái Yếu).

Một số lưu ý khi bấm, cứu huyệt Nhiệt Phủ

Bấm huyệt, châm cứu giúp khí huyết lưu thông, với huyệt Phong Phủ giúp tán hàn, khu trừ phong thấp từ đó cải thiện tình trạng bệnh lý. Tuy nhiên, để có hiệu quả tốt nhất, bên cạnh châm cứu đúng kỹ thuật, phối đúng cặp huyệt thì trong quá trình điều trị người bệnh cũng cần tuân thủ một số nguyên tắc sau:

• Không ăn quá no hoặc quá đói trước khi châm cứu hay bấm bất kỳ huyệt vị nào.
• Không tùy ý phối hợp các huyệt vị với nhau, các huyệt vị không có sự tương xứng phối sẽ không mang lại hiệu quả. Không những thể, khi phối sai huyệt có thể gây ra một số biến chứng nguy hại.
• Nên đến các trung tâm Đông y uy tín để được thầy thuốc giỏi tư vấn liệu trình và điều trị đúng kỹ thuật. Liệu trình châm cứu, bấm huyệt cần ít nhất 15 ngày, vì vậy người  bệnh cần kiên trì thực hiện để có hiệu quả tốt nhất.
• Trong quá trình điều trị châm cứu, bấm huyệt, người bệnh không được sử dụng các chất kích thích như rượu, bia… hạn chế uống cafe, nước ngọt hay các thức ăn cay nóng.
• Hạn chế vận động nặng, khuân vác đồ vật nặng, không nên ở một tư thế quá lâu.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt khoa học, ngủ đủ giấc, ngủ sớm và giữ tinh thần thoải mái.

Là một huyệt vị quan trọng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nên huyệt Phong Phủ được Đông y áp dụng rất nhiều. Tuy nhiên, liệu pháp bấm huyệt và châm cứu chỉ là liệu pháp điều trị hỗ trợ, không thể thay thế các thuốc đặc trị bệnh lý. Vì vậy, mọi người không nên đặt kỳ vọng quá cao và phụ thuộc vào liệu pháp này. Để hiểu thêm về huyệt vị này mọi người có thể tìm hiểu thêm tại các tài liệu Đông y chính thống.