Huyệt Thiếu Phủ: Vị trí, tác dụng và cách các tác động trị bệnh

Huyệt Thiếu Phủ là huyệt quan trọng trong Đông Y, chữa thấp tim, tiểu dầm, bí tiểu và nhịp tim không đều. Đồng thời khi tác động huyệt đạo này còn giúp tăng cường sức đề kháng, miễn dịch cho cơ thể. Dưới đây là một số kiến thức và cách tác động huyệt Thiếu Phủ điều trị một số bệnh lý thường gặp.

Huyệt Thiếu Phủ là gì? – Vị trí của huyệt đạo

Tên huyệt: Thiếu, tức thiếu âm. Phủ tức nơi cư trú của thần khí. Do vậy gọi là Thiếu Phủ (Theo Trung Y Cương Mục).

Tên khác: Đoài Cốt.

Xuất xứ: Giáp Ất Kinh.

Đặc tính:

• Huyệt đạo thứ 8 của kinh Tâm.
• Huyệt đạo Vinh (Huỳnh) của kinh Tâm, thuộc hành Hỏa.

Vị Trí huyệt Thiếu Phủ: Nằm trong lòng bàn tay, giữa xương bàn tay thứ 4 và 5, ở trên đường văn của lòng bàn tay.

Giải phẫu:

• Dưới da là cân gan tay giữa, cơ giun, phía bờ trong gân gấp ngón 4 của cơ gấp chung nông và sâu, cơ gian cốt mu tay và gian cốt gan tay, bờ trong đầu dưới xương bàn tay 4.
• Thần kinh vận động cơ là nhánh của dây thần kinh dây trụ và dây thần kinh giữa.
• Da vùng huyệt đạo được chi phối bởi tiết đoạn thần kinh D1.

Tác dụng và cách tác động vào huyệt Thiếu Phủ

Tác dụng: An thần, lợi thấp, điều khí.

Chủ trị: Trị lòng bàn tay nóng, thấp tim, hồi hộp, tiểu dầm, bí tiểu, nhịp tim không đều.

Phối huyệt:

Theo các sách cổ, có thể phối huyệt Thiếu Phủ với các huyệt đạo như sau:

Theo Thiên Kim Phương:

• Phối với Chi Câu (Ttu 6) trị giữa hõm vai (Khuyết Bồn) có khí tụ như cục thịt u.

Theo Thiên Kim Phương:

• Phối với (Túc) Tam Lý (Vi 36) trị tiểu không thông.

Theo Châm Cứu Học Thượng Hải:

• Phối với Đại Lăng (Tb.7), Nội Quan (Tb.6), Thông Lý (Tm.5) chủ trị thiểu năng động mạch vành, nhịp tim không đều.
• Phối với Gian Sử (Tb.5), Khích Môn (Tb.4), Khúc Trạch (Tb.3) chủ trị phong thấp do tim (thấp tim).

Cách tác động huyệt:

Đối với huyệt Thiếu Phủ, để điều trị bệnh có thể áp dụng phương pháp bấm huyệt hoặc châm cứu. Cách châm cứu và bấm huyệt thực hiện như sau:

• Cách bấm huyệt: Xác định chính xác vị trí huyệt vị rồi lấy ngón tay trỏ hoặc ngón tay cái ấn vào huyệt. Chú ý nên ấn với lực vừa đủ, sau đó day huyệt theo chiều kim đồng hồ, tiến hành thực hiện day ấn như vậy trong khoảng 2 – 3 phút.
• Cách châm cứu: Châm thẳng sâu 0,3 đến 0,5 thốn, cứu 1 đến 3 tráng, ôn cứu 3 đến 5 phút.

Xung quanh vị trí huyệt Thiếu Phủ còn rất nhiều huyệt vị khác. Nếu xác định và tác động nhầm sẽ không có hiệu quả, thậm chí gây ra nguy hiểm đối với sức khỏe. Do vậy, bệnh nhân nên tìm đến các cơ sở châm cứu, bấm huyệt uy tín hoặc các bác sĩ có chuyên môn về trị liệu y học cổ truyền để được hướng dẫn điều trị chính xác nhất.

Ứng dụng huyệt Thiếu Phủ trong điều trị các bệnh lý cụ thể

Khi tác động lên huyệt Thiếu phủ có thể giúp giảm thiểu triệu chứng của một số bệnh sau:

Thiểu năng động mạch vành

Thiểu năng động mạch vành, hay còn gọi là thiếu máu cục bộ cơ tim, có thể gây ra những cơn co thắt tạm thời do mảng xơ vữa gây hẹp lòng mạch máu nuôi tim. Mức độ hẹp sẽ tăng dần từ 1 – 70% và tắc hoàn toàn 100%. Khi mạch vành hẹp nhiều, gây ra triệu chứng đau ngực ( đau tim), nếu tắc hoàn toàn có thể gây nhồi máu cơ tim.

Còn theo quan điểm Đông y, nguyên nhân gây bệnh là do công năng hoạt động của các tạng tâm, can, tỳ, thận bị suy giảm. Kết quả là làm đàm thấp nội sinh, lại phạm phải hàn tà hoặc ngũ chí quá cực gây khí trệ huyết ứ.

Khi đó, các chứng trạng biểu hiện ra bên ngoài là hiện tượng đau thắt vùng ngực từng cơn, nặng hơn nữa xuất hiện các triệu chứng chân tay quyết lạnh, tím tái, mạch vi tế, hư muốn tuyệt (trong trường hợp bị nhồi máu cơ tim).

Lúc này, thầy thuốc sẽ tác động vào mạch Thiếu Phủ kết hợp một số huyệt đạo sau đây để trị bệnh:

• Đại Lăng: Nằm ở ngay trên lằn nếp cổ tay, ở khe giữa gân cơ gan tay lớn và bé, hoặc gấp các ngón tay vào lòng bàn tay, đầu ngón tay giữa chạm vào lằn chỉ tay ở đâu, đó là huyệt Đại Lăng.
• Nội Quan: Nằm ở trên cổ tay 2 thốn, phía dưới huyệt Gian Sử 1 thốn, giữa khe gân cơ gan tay lớn và bé.
• Thông Lý: Mặt trước trong cẳng tay, trên nếp gấp cổ tay 1 thốn, ở khe giữa gân cơ trụ trước và cơ gấp chung nông các ngón tay.

Hiện tại, y học hiện đại khẳng định chưa có cách điều trị dứt điểm bệnh thiểu năng động mạch vành. Tuy nhiên, người bệnh có thể kết hợp thực hiện nhiều phương pháp với châm cứu bấm huyệt Thiếu Phủ để cải thiện triệu chứng và tăng cường sức khỏe tim mạch.

Nếu người bệnh muốn áp dụng các cách điều trị trực tiếp như là dùng thuốc hoặc phẫu thuật thì cần đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám.

Bí tiểu

Theo Y học cổ truyền, bí tiểu cơ năng thuộc phạm vi chứng Lung bế hoặc Long bế. “Lung”, tức tiểu tiện ít, tiểu không dễ dàng. Còn “Bế” là chỉ một giọt nước tiểu cũng không ra, tiểu không thông, muốn đi tiểu cũng thể không được.

Nguyên nhân gây bí tiểu được cho rằng là do:

• Thấp nhiệt ở trung tiêu không hóa được khiến cho khí cơ của bàng quang bị trở ngại gây nên bí tiểu.
• Phế nhiệt ảnh hưởng đến tuyên phát và túc giáng, từ đó ảnh hưởng đến chức năng thông điều thủy đạo, gây khó khăn trong việc nhị tiện, làm tiểu tiện không lợi, bí đái.
• Cáu giận quá mức khiến can khí uất trệ hoặc do sau mổ, sau đẻ, ảnh hưởng của một số loại thuốc làm cho khí cơ của bàng quang bị trở ngại dẫn đến tiểu tiện bất lợi.
• Thận khí tổn thương, tinh huyết hao tổn, mệnh môn hỏa suy khiến cho khí hóa của bàng quang bất lợi, khí cơ bàng quang suy yếu dẫn đến bí tiểu.

Bấm huyệt chữa bí tiểu là phương pháp chữa trị được Y học cổ truyền công nhận. Phương pháp bấm huyệt có thể áp dụng ở mọi trường hợp bí tiểu và bất kì lứa tuổi nào.

Quy trình tác động được tiến hành theo các bước như sau:

• Người bệnh nằm ngửa thoải mái, toàn thân thư giãn, ổn định tư tưởng. Thầy thuốc sẽ dùng dầu nóng xoa toàn bụng, đặc biệt là bụng dưới. Tiếp đó, đặt hai bàn tay lên nhau xoa bụng dưới của bệnh nhân theo chiều kim đồng hồ cho đủ 50 vòng với một lực vừa phải. Tiếp đó dùng ngón tay cái miết dọc đường trục giữa từ rốn xuống điểm giữa bờ trên xương mu khoảng 30 lần.
• Tiến hành dùng ngón tay cái hoặc ngón tay giữa day bấm lần lượt các huyệt Thiếu Phủ và Tam Túc Lý.
• Sau khi bấm huyệt Thiếu Phủ, thầy thuốc sẽ dùng hai ngón tay cái hoặc ngón tay giữa day ấn đồng thời cả hai huyệt Túc tam lý trong vòng 1 phút. Vị trí huyệt Túc tam lý được xác định dưới mắt gối ngoài khoảng 3 thốn, phần ngoài xương mác khoảng tầm 1 khoát ngón tay.

Mỗi ngày cần xoa bóp bấm huyệt 30 phút/lần, một liệu trình điều trị từ 5 – 10 lần. Nếu bấm huyệt không đạt kết quả thì chuyển phương pháp đặt sonde tiểu và điều trị ngoại khoa mở thông bàng quang trong trường hợp đặt sonde tiểu thất bại.

Khi tác động lên huyệt Thiếu Phủ cần lưu ý những gì?

Một số lưu ý khi tác động lên huyệt Thiếu Phủ giúp trị bệnh đạt hiệu quả cao:

• Không thực hiện châm cứu, bấm huyệt khi vừa uống rượu bia, đang bị sốt hoặc mắc các bệnh lý có khả năng lây nhiễm.
• Trường hợp bị giãn tĩnh mạch nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi tác động lên huyệt Thiếu Phủ. Không nên áp dụng các tác động huyệt đạo trị bệnh cho phụ nữ mang thai, người mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp,…
• Khi châm cứu để đảm bảo an toàn nên đến các cơ sở uy tín để được thầy thuốc có chuyên môn và kinh nghiệm thực hiện. Đồng thời cần xác định chính xác vị trí các huyệt trước khi thực hiện vỗ huyệt, châm cứu hay bấm huyệt để trị bệnh.
• Cần kiên trì áp dụng các phương pháp trị liệu trong thời gian dài mới mang lại hiệu quả cao nhất.
• Khi trị các chứng bệnh, bạn đọc cũng nên kết hợp với chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và sinh hoạt hợp lý.

Trên đây là một số kiến thức về huyệt Thiếu Phủ mà bạn đọc nên tìm hiểu để áp dụng trong cuộc sống hàng ngày. Hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích để bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về quá trình điều trị bệnh của bản thân.

Tham khảo thêm

• Huyệt Trung Quản: Vị trí, tác dụng và ứng dụng chữa bệnh
• Huyệt Vân Môn: Vị trí, tác dụng và cách tác động trị đau vai, hen suyễn