Hướng Dẫn Cách Chăm Sóc Người Bị Tai Biến Tại Nhà

Không phải là căn bệnh hiếm gặp nhưng tai biến mạch máu não lại có thể gây tử vong hoặc để lại nhiều biến chứng nặng nề. Do đó, nắm được cách chăm sóc người bị tai biến giúp giảm thiểu các di chứng và phòng ngừa bệnh tái phát.

Hậu tai biến, người bệnh phải đối mặt những biến chứng gì?

Tai biến mạch máu não hay còn gọi đột quỵ hình thành khi mạch máu não rơi vào tình trạng tắc, vỡ dẫn đến tắc mạch máu não và thiếu máu cục bộ. Do không được cung cấp đủ lượng máu cần thiết nên não bộ bị tổn thương gây ra thiểu năng tuần hoàn máu não, thiếu mãu não, thậm chí chết não… Theo các bác sĩ, tùy vào nguyên nhân và tình trạng tai biến nhẹ hay nặng mà các di chứng để lại sẽ khác nhau.

Dưới đây là những biến chứng tai biến mạch máu não:

• Nhận thức suy giảm: Một trong những di chứng thường gặp sau tai biến là suy giảm trí tuệ. Chúng được thể hiện qua một vài triệu chứng như bệnh nhân hay quên, không tỉnh táo vào có lúc không nhận ra người thân.
• Liệt vận động: Sau tai biến, nhiều bệnh nhân thường mất khả năng vận động một cơ quan nào đó hoặc một phần cơ thể như liệt chân, tay, mặt, hoặc liệt nửa người. Một số người bị tê bì, khó chịu… Tình trạng này có thể kéo dài một thời gian hoặc thậm chí cả đời.
• Rối loạn cảm xúc: Nhiều bệnh nhân cảm thấy tự ti, trầm cảm vì tình trạng bệnh của mình và trở thành gánh nặng cho gia đình. Nếu không được chia sẻ, bệnh nhân dễ rơi vào trạng thái rối loạn cảm xúc, hay cáu giận…
• Rối loạn ngôn ngữ: Sau tai biến, nhiều bệnh nhân bị hạn chế về khả năng ngôn ngữ. Một số người nói lắp, nói ngọng hoặc không nhanh nhẹn khi giao tiếp.

Cách chăm sóc người bị tai biến tại nhà thế nào?

Để giảm bớt các di chứng và ngăn ngừa tái phát tai biến lần 2, việc chăm sóc sau tai biến mạch máu não cần tuân theo một chế độ đặc biệt cả về tâm lý, ăn uống cũng như sinh hoạt hàng ngày.

Chăm sóc về tâm lý

Sau khi bị tai biến mạch máu não, bệnh nhân phải đối mặt với hàng loạt vấn đề như liệt vận động, rối loạn ngôn ngữ… khiến họ rơi vào trạng thái mệt mỏi, lo âu, chán nản. Mọi sinh hoạt hàng ngày phải phụ thuộc vào người thân nên bệnh nhân có tâm lý mặc cảm, thấy mình vô dụng.

Do đó, để bệnh nhân vui vẻ hơn, người thân cần luôn ở bên động viên, hỗ trợ chăm sóc… để người bệnh bớt cảm giác phụ thuộc, tích cực hơn trong sinh hoạt hàng ngày.

XEM THÊM: Cách Sơ Cứu Tai Biến Tại Nhà Và Lưu Ý Không Thể Bỏ Qua

Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân sớm phục hồi và ngăn ngừa tái phát. Gia đình cần đảm bảo cho bệnh nhân chế độ dinh dưỡng hợp lý gồm 3 bữa chính và thức ăn nhẹ. Theo khuyến cáo của các bác sĩ, thực đơn cho người bị tai biến cần cân bằng giữa protein, chất béo và carbonhydrat.

Với bệnh nhân có thể tự ăn được, nhu cầu năng lượng sẽ thấp hơn bình thường, chỉ cần đảm bảo 25 – 30kcal/kg cân nặng mỗi ngày và lượng nước là 40ml/kg cân nặng. Chế độ dinh dưỡng cần cân đối giữa các nhóm chất cần thiết như đạm từ thịt, cá, trứng, nhóm chất béo từ dầu mỡ và nhóm vitamin, khoáng chất từ rau xanh. Thức ăn cần được ninh nhừ hoặc băm nhỏ để bệnh nhân dễ ăn và hấp thụ dễ dàng hơn.

Với bệnh nhân không thể tự ăn được, cần được ăn bằng ống thông. Gia đình có thể chế biến súp, đảm bảo độ lỏng nhưng đủ chất dinh dưỡng. Có thể chọn loại sữa giàu dinh dưỡng khi ăn qua ống thông để tiết kiệm thời gian cho người chăm sóc. Tuy nhiên, cần có tư vấn của bác sĩ về liều lượng và cách sử dụng để tránh những biến chứng không mong muốn.

Chế độ tập luyện

Trường hợp bệnh nhân chưa thể tự vận động được, người nhà cần giúp họ thay đổi tư thế nằm 3 giờ/lần đẻ tránh lở loét. Khi lật người cần xoa rượu, cồn hoặc phấn rôm vào vào vị trí hay bị tì đè như lưng và mông. Nếu không phải dùng ống thông, mỗi bữa ăn bệnh nhân cần được kê gối sau lưng giữ ở tư thế nửa ngồi, nửa nằm.

Nếu bệnh nhân có thể đi lại được cần tập luyện bài tập tay cho người tai biến hoặc các bài tập phục hồi chức năng vận động hàng ngày. Người thân nên khuyến khích và để người bệnh tự vận động nhiều nhất có thể. Lưu ý, nười chăm sóc chỉ giúp đỡ khi bệnh nhân không thể tự làm được.

Mỗi ngày nên tập 2 – 3 lần và tiếp tục duy trì đến khi các di chứng đã được khắc phục. Hàng ngày, gia đình nên thường xuyên xoa bóp các bắp cơ, khớp tay, khớp chân giúp bệnh nhân lưu thông máu, ngăn ngừa tình trạng teo cơ.

ĐỌC THÊM: Chăm Sóc Bệnh Nhân Tai Biến Liệt Nửa Người Thế Nào Đúng Cách?

Cách chăm sóc vệ sinh cho người bị tai biến

• Giữ vệ sinh cho người bị tai biến cũng có vai trò quan trọng. Cần giữ cho da người bệnh luôn sạch sẽ, khô thoáng để tránh lở loét, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
• Nên tắm rửa, vệ sinh cá nhân cho người bệnh ở phòng kín gió, nhiệt độ ấm, sàn ít trơn trượt, nước ấm từ 37 – 45 độ C. Thời gian tắm tốt nhất là từ 5 – 7 phút và hạn chế tắm vào buổi tối.
• Bệnh nhân tai biến thường khó khăn trong việc đại tiện. Do đó, người chăm sóc có thể dùng loại tã một lần hoặc bô. Dù là phương pháp nào cũng phải vệ sinh sạch sẽ để phòng ngừa viêm nhiễm.

Điều cần lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân bị tai biến

Ngoài các cách chăm sóc người bị tai biến máu não trên, người nhà cần lưu ý một số vấn đề sau để việc phục hồi hiệu quả và sớm hơn, cụ thể:

• Trong thực đơn hàng ngày cho bệnh nhân cần hạn chế sử dụng các chất béo và chất kích thích như rượu, bia, chè đặc, cà phê, thuốc lá… và sử dụng ít muối.
• Có thể kết hợp châm cứu tai biến, bấm huyệt, xoa bóp và dùng thuốc để bệnh nhân sớm hồi phục các chi bị liệt.
• Bệnh nhân tai biến mạch máu não cần tránh các chất bột đường, giảm lượng calo, không ăn quá nhiều trứng, đồ chiên xào, mỡ động vật, hạn chế tối đa phủ tạng động vật (óc, tim, gan, bầu dục, lòng đỏ trứng gà)… Đồng thời, có thể bổ sung dịnh dưỡng qua sữa dành cho người tai biến.
• Với bệnh nhân bị liệt chi, đệm và giường nằm phải bằng phẳng. Giường nên có thanh chắn để phòng ngừa ngã. Đầu giường có thể nâng cao được và sử dụng gối chống đỡ và cố định phần lưng khi nằm nằm nghiêng.
• Giường của bệnh nhân nên bố trí nơi thoáng mát, có ánh nắng mặt trời, tránh ẩm thấp…
• Để tránh bệnh tái phát tai biến lần 2, bệnh nhân cần tuân thủ uống thuốc theo đơn của bác sĩ. Tái khám khi hết thuốc hoặc có dấu hiệu khác thường.

Gợi ý một số biện pháp phòng ngừa tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm vì chắc chắn sẽ để lại ít nhiều di chứng. Vì vậy, việc phòng tránh tai biến cho bản thân và người cao tuổi trong gia đình là vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số biện pháp phòng chống mà bác sĩ khuyến cáo:

• Chú ý bảo vệ cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh hoặc áp suất không khí mùa hè lên cao.
• Hạn chế tắm khuya hoặc nơi gió lùa, đặc biệt là người cao huyết áp.
• Luôn giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng hoặc xúc động mạnh, tránh để tình trạng mất ngủ kéo dài.
• Người bị cao huyết áp, rối loạn nhịp tim, tiểu đường hay xơ vữa động mạch cần uống thuốc điều trị hoặc thuốc ngừa tai biến và tuân thủ điều trị của bác sĩ.
• Chế độ ăn hàng ngày cần lành mạnh, nhiều rau xanh và trái cây để phòng ngừa táo bón.
• Không nên sử dung các chất kích thích gồm thuốc lá, bia, rượu, cà phê…
• Người cao tuổi không nên mang vác nặng hay vận động quá sức.

Hy vọng bài viết trên đây phần nào giúp bạn nắm được cách chăm sóc người bị tai biến. Một chế độ chăm sóc đúng cách, chu đáo sẽ giúp bệnh nhân tai biến sớm hồi phục và có thể trở lại cuộc sống bình thường.