Liệt Bell Là Bệnh Gì? Triệu Chứng, Nguyên Nhân Và Hướng Điều Trị

Liệt bell là hiện tượng thường gặp trong đời sống ngày nay. Liệt bell bên trái hay bên phải đều khiến gương mặt bị méo, tác động đến khả năng vận động của cơ bám da mặt và khiến người bệnh cảm thấy tự ti. Dẫu biết tình trạng này không quá ảnh hưởng đến tính mạng, nhưng nếu không trị dứt điểm sẽ gây ra một số di chứng nguy hiểm. Để biết cụ thể liệt bell là bệnh gì, triệu chứng, tác nhân và hướng điều trị chúng, cùng tham khảo những thông tin sắp được chia sẻ dưới đây.

Tổng quan kiến thức từ A-Z về liệt bell

Có không ít người tỏ ra lạ lẫm khi nhắc đến bell’s palsy hay liệt bell. Với hiện tượng này, bạn cần tìm hiểu kỹ các thông tin liên quan đến nó như các tác nhân và triệu chứng để lên phương án xử lý kịp thời khi chúng xuất hiện. Theo cách hiểu đơn giản, khi không may mắc bệnh, các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến cơ mặt sẽ xảy ra như liệt một số dây thần kinh ngoại biên, hoặc dây thần kinh mặt.

Thực tiễn, vì một số lý do nào đó đã có không ít người mắc phải tình trạng này. Chúng tác động nhiều đến chất lượng công việc và cuộc sống, gây mất thẩm mỹ, từ đó khiến người bệnh cảm thấy ái ngại với các mối quan hệ xung quanh.

Để hiểu rõ hơn, chúng tôi sẽ cung cấp đến bạn một vài thông tin liên quan đến hiện tượng này như khái niệm, nguyên nhân và triệu chứng. Cụ thể dưới đây:

Liệt bell cụ thể là bệnh gì?

Khi tìm hiểu về hiện tượng này, rất nhiều người đã thắc mắc và đặt ra câu hỏi: “Liệt bell là bệnh gì?”. Cách gọi khác của liệt bell là liệt dây thần kinh số 7 hoặc liệt mặt. Hiện tượng này xảy ra khi dây thần kinh ở mặt bị tác động bởi lực mạnh và bị chèn ép, khiến các cơ do dây thần kinh này chi phối bị yếu dần đi. Khi mắc phải bệnh liệt bell, gương mặt của người bệnh sẽ bị méo đi so với trạng thái ban đầu.

Như đã phân tích cụ thể, khi dây thần kinh bị tổn thương sẽ xảy ra hiện tượng liệt bell. Dựa vào yếu tố này, có thể phân ra thành 2 dạng bệnh, gồm có: Liệt mặt trung ương và liệt mặt ngoại biên. Đặc điểm cụ thể của từng loại như dưới đây:

• Liệt mặt trung ương: Tình trạng não bị tổn thương từ bên trong như viêm màng não, tai biến mạch máu não, não xuất hiện khối u,… khiến cơ mặt của bệnh nhân bị liệt. Chúng được gọi chung là liệt mặt trung ương.
• Liệt mặt ngoại biên: Do bị viêm nhiễm, zona, não bị sang chấn khiến dây thần kinh bị chèn ép,… khiến não bị tổn thương ở bên ngoài, từ đó khiến bệnh nhân bị liệt cơ mặt.

Tuy nhiên, dù ở dạng nào, người bệnh không nên lơ là, chủ quan trong việc thăm khám và điều trị. Nếu để bệnh diễn biến dai dẳng mà không trị dứt điểm, chúng sẽ gây ra một số di chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khoẻ chung.

Khi mắc liệt bell, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng nào?

Cơ mặt của người bệnh sẽ bị yếu về phía bên trái hoặc phải khi liệt dây thần kinh số 7. Nhưng cũng có một số trường hợp, cơ mặt bị yếu cả hai bên.

Kể từ 48-72 giờ sau khi mắc bệnh, các triệu chứng của liệt bell dần xuất hiện. Sau khoảng vài tuần, chúng sẽ dần dần hồi phục kể cả khi không điều trị hoặc có điều trị. Thời gian để các cơ mặt hồi phục hoàn toàn chức năng là 6 tháng. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp cơ mặt bị yếu vĩnh viễn.

Một số triệu chứng của bệnh liệt bell mà người bệnh cần nắm rõ:

• Cơ mắt bị yếu, mí mắt bị sụp xuống, hoạt động của tuyến lệ kém dần.
• Miệng thường bị chảy dãi, khó khép lại và khó cười.
• Ở vùng khoé miệng và vùng trán bị dị cảm.
• Ở góc hàm, thái dương, tai, xương chũm xuất hiện cơn đau nhức.
• Vị giác có phần thay đổi.
• Người bị liệt bell dễ nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh.
• Hoạt động nhai nuốt có vấn đề, bị rối loạn.
• Bên cạnh đó, người bệnh bị đau nhức dữ dội nếu bị liệt mặt do bị nhiễm trùng zoster hoặc herpes simplex. Sau một thời gian, các mụn nước dần xuất hiện, hội chứng Ramsay-Hunt cũng từ đó mà phát sinh.

Không phải ai cũng có thể gặp phải các triệu chứng trên. Tuỳ vào mức độ và tình trạng bệnh, mỗi người sẽ xuất hiện các triệu chứng khác nhau.

Liệt bell xảy ra bởi những lý do nào?

Ngoài câu hỏi: “Liệt bell là bệnh gì?”, thì nguyên nhân khiến bệnh xảy ra cũng là vấn đề quan trọng được không ít người quan tâm. Bạn cần nắm vững các tác nhân khiến bệnh xảy ra, để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh cũng như có phương pháp điều trị hiệu quả. Theo đó, liệt bell xảy ra bởi các nguyên nhân chính dưới đây:

• Cơ mặt bị liệt do sự xâm nhập virus herpes simplex

Virus herpes simplex là tác nhân hàng đầu gây ra tình trạng liệt bell mà người bệnh cần để ý. Thực tế cho thấy, có rất nhiều trường hợp bị liệt bell do virus herpes simplex xâm nhập, chiếm tỷ lệ 60-70%.

Ở giai đoạn đầu, chúng chưa xâm nhập vào cơ thể mà còn len lỏi để tấn công vùng mô thần kinh. Lúc này, cơ thể sẽ sản sinh ra các loại kháng thể có lợi để ngăn chặn sự xâm nhập của virus, các dây thần kinh ở mặt cũng vì lý do này mà bị sưng viêm.

Loại virus này cực kỳ nguy hiểm, do đó, bạn cần cẩn thận trong mọi khâu vệ sinh, ăn uống và ngủ nghỉ hằng ngày để ngăn chặn sự xuất hiện và xâm nhập của chúng.

• Bị viêm nhiễm

Những đối tượng có tiền sử bị viêm nhiễm nghiêm trọng thì tỷ lệ mắc liệt bell cực kỳ cao, đặc biệt là những người bị zona hạch gối, viêm màng não.

Ngoài ra, người từng bị viêm tuyến màng tai, viêm tai cấp tính hoặc mãn tính cũng làm tăng nguy cơ bị bại liệt cơ mặt. Với những triệu chứng viêm nhiễm, đa phần mọi người thường chủ quan và phớt lờ trong việc điều trị, lâu dần sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, trong đó có liệt cơ mặt.

• Những nguyên nhân khác

Ngoài 2 nguyên nhân vừa liệt kê ở trên, còn có một số tác nhân khác khiến bệnh liệt bell xảy ra. Chẳng hạn như u não, hoặc thời tiết chuyển lạnh đột ngột, trúng gió,…

Tuy nhiên, bất kể nguyên nhân nào bạn cũng cần thiết lập phương pháp đề phòng để phòng tránh và ngăn chặn xảy ra những hậu quả không mong muốn.

Bệnh liệt bell có thực sự nguy hiểm?

Câu hỏi: “Liệt bell là bệnh gì?” cũng như nguyên nhân của nó đã được giải đáp. Thêm một vấn đề mà nhiều người bệnh cũng thắc mắc, đó chính là: “Bệnh liệt bell có nguy hiểm không?“. Như đã đề cập ở phần đầu, tuy liệt bell không gây ảnh hưởng nhiều đến tính mạng. Một vài trường hợp sẽ tự khỏi sau vài tuần, nhưng cũng có một số trường hợp sẽ để lại di chứng và ảnh hưởng đến toàn bộ sức khoẻ nếu không can thiệp điều trị. Một số di chứng mà người bệnh có thể gặp phải là:

• Dây thần kinh mặt hoàn toàn không thể hồi phục và bị tổn thương vĩnh viễn.
• Các sợi thần kinh xuất hiện và phát triển một cách bất thường. Điều này sẽ khiến các cơ co rút không tự chủ.
• Lớp màng bảo vệ trong suốt của mắt bị tổn thương và bị khô khiến mắt bị mù hoặc không thể nhắm lại được.

Phương pháp chẩn đoán liệt bell

Ngày nay, với sự phát triển như vũ bão của các thiết bị công nghệ hiện đại, có nhiều phương pháp chẩn đoán và điều trị liệt bell lần lượt ra đời, nhằm giúp khôi phục hoàn toàn khuôn mặt cũng như lấy lại sự tự tin cho người bệnh. Để ứng dụng phác đồ điều trị thích hợp, các bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng mức độ cũng như tình trạng liệt cơ mặt của từng bệnh nhân. 

Theo đó, đội ngũ bác sĩ sẽ sử dụng một trong các phương pháp chẩn đoán dưới đây:

Dựa trên các biểu hiện lâm sàng của bệnh liệt bell

Những biểu hiện lâm sàng của bệnh liệt bell gồm có:

• Khuôn mặt bị mất đối xứng.
• Ở phần mặt bị liệt, mắt nhắm không khít. So với bên lành, nếp nhăn ở khoé miệng, mũi và má bị mất đi.
• Bác sĩ sẽ tiến hành các bước soi tai, sờ nắn bướu và u ở vùng hàm.
• Theo chỉ định của bác sĩ, bệnh nhân sẽ tiến hành thực hiện nhắm kín 2 mắt, mím môi, phồng má, cười, nhíu mày để từ đó có thể đánh giá tổng quan khả năng vận động của các cơ.

Hình ảnh học

Một số trường hợp sẽ được chỉ định chẩn đoán bằng hình ảnh học như: Chóng mặt, bị liệt nửa người đối bên, khả năng phối hợp động tác chi bị mất, đi đứng không vững, các khối u tiến triển khiến bệnh nhân bị liệt mặt. Với những trường hợp trên, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp chụp cộng hưởng từ.

Tiến hành đo điện thần kinh – cơ

Đo điện thần kinh – cơ còn có tên gọi tắt là EMG. Đối với những trường hợp bị liệt dây thần kinh mặt, sẽ được chỉ định áp dụng EMG để chẩn đoán. Áp dụng phương pháp chẩn đoán này giúp đánh giá chính xác mức độ tổn thương và phục hồi của dây thần kinh.

Để tránh tình trạng ra kết quả sai, sau khi triệu chứng khởi phát tầm 1 tuần thì nên áp dụng phương pháp này để chẩn đoán.

Cách điều trị liệt bell hiệu quả

Mục tiêu chung của các phương pháp điều trị liệt bell là khôi phục hoàn toàn khả năng vận động của cơ mặt, ngăn xảy ra các biến chứng giác mạc cũng như di chứng nguy hiểm khác. Tuy nhiên, không phải bất kỳ tình trạng nào cũng thực hiện chung một phương pháp điều trị. Tuỳ vào mức độ và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra cho bạn một vài phương pháp điều trị thích hợp.

• Áp dụng phương pháp Tây y: Sau 72 giờ kể từ khi các triệu chứng của bệnh xuất hiện, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh dùng Corticosteroid. Với những chị em phụ nữ đang mang thai và người bị tiểu đường, cần lắng nghe ý kiến bác sĩ khi có ý định dùng thuốc.
• Cần bảo vệ mắt một cách tối ưu: Liệt bell khiến người bệnh nhắm mắt không kín hoặc phản xạ nhắm và mở mắt chậm. Để ngăn ngừa xảy ra tình trạng chức năng hoạt động của mắt bị suy giảm, người bệnh cần bảo vệ mắt bằng cách dùng thuốc mỡ tra mắt ban ngày và ban đêm. Ngoài ra, khi đi ra ngoài hoặc có hoạt động ngoài trời, bạn cần đeo kính râm để bảo vệ mắt.
• Áp dụng các bài tập vật lý trị liệu: Bạn có thể tham khảo các bài tập xoa bóp vùng cơ mặt để đẩy nhanh quá trình phục hồi.
• Kích điện qua da: Áp dụng phương pháp kích điện qua da đối với những bệnh nhân bị liệt dây thần kinh mãn tính, cách làm này sẽ giúp tái tạo nội tâm, sau một thời gian sẽ cải thiện hiệu quả tình trạng liệt mặt.

Nên phòng tránh liệt dây thần kinh số 7 bằng cách nào?

Để phòng tránh xảy ra tình trạng liệt dây thần kinh số 7, người bệnh cần lưu ý thực hiện các cách sau:

Cần duy trì việc giữ ấm cơ thể trong thời tiết lạnh

Mạch máu sẽ bị co thắt nếu cơ thể bị lạnh đột ngột, điều này sẽ khiến cơ thể bị thiếu máu sưởi ấm và lưu lượng máu nuôi dưỡng thần kinh bị hao hụt, lâu dần dây thần kinh bị chèn ép và liệt. Chính vì sự nguy hiểm này, khi đi ra ngoài đường trong thời tiết lạnh, bạn cần giữ ấm cơ thể bằng cách mặc nhiều lớp áo, bịt kín 2 tai vì đây là bộ phận nhạy cảm và dễ bị lạnh nhất.

Ngoài ra, bạn không nên tắm vào ban đêm khi trời lạnh. Cần sắp xếp thời gian tắm hợp lý và luôn sử dụng nước ấm.

Tập thể dục và vận động hàng ngày

Vận động và tập thể dục thường xuyên là phương pháp phòng tránh liệt bell hiệu quả mà bệnh nhân cần nắm. Theo đó, duy trì áp dụng đều đặn sẽ giúp nâng cao sức đề kháng và cải thiện sức bền của cơ thể. Các bài tập thể dục nhẹ nhàng mà bạn có thể ứng dụng như yoga, đi bộ,…

Bên cạnh đó, việc lựa chọn môi trường để tập cũng là yếu tố quan trọng. Bạn nên ưu tiên lựa chọn những chỗ tập ấm áp, tránh gió lạnh lùa vào,…

Xây dựng thực đơn ăn uống hàng ngày giàu dinh dưỡng

Không những cung cấp năng lượng cho cơ thể, một thực đơn ăn uống giàu dinh dưỡng sẽ giúp chống lại các bệnh tật và ngăn ngừa xảy ra tình trạng liệt cơ mặt. Theo đó, bạn nên bổ sung các loại rau xanh, củ quả tươi, trái cây, nước chanh, nước cam,… cho cơ thể. Ngoài ra, khi trời trở lạnh, bạn nên dùng thêm nước gừng và kết hợp cùng với massage để làm ấm cơ thể.

Liệt bell là bệnh gì – nguyên nhân và triệu chứng của chúng đã được chúng tôi tóm gọn và giải đáp trong bài viết trên. Với căn bệnh này, nếu bạn không sớm can thiệp điều trị sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giác mạc cũng như nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Do vậy, các bạn nên chủ động để thiết lập các phương pháp điều trị hiệu quả.